Jacob-Makoy, Lambert (1790-1873)
Lambert JACOB werd op 12 november 1790 geboren te Luik.
Zijn ouders waren mijnwerkers en hijzelf zou tot zijn 15 jaar in de mijnen werken.
Hij leerde lezen en schrijven bij een oude onderwijzer in Sint-Gilles en een jaar later ging hij als arbeider in dienst bij de Luikse bloemist Henri Makoy.
Hij leerde snel de technieken van het zaaien, stekken en kruisen van planten en in 1813 huwde hij met de dochter van zijn baas, Marguerite Makoy.
In 1828 werd hij mede-eigenaar van de bloemenzaak Makoy, en voegde de naam toe aan die van zijn schoonvader en startte hij als zaakvoerder van de firma JACOB-MAKOY.
Zijn catalogus met een enorme rijkdom aan planten werden wereldwijd bekend.
Hij reisde voor planten naar Engeland en had meerdere ‚planthunters‘ in dienst die hem zeldzame planten meebrachten uit onder andere Brazilië en Mexico.
De kwekerij ontwikkelde meerdere Camellia’s, zoals vb ‚François Wiot‘, genoemd naar de toenmalige meesterhovenier van deze kwekerij.
In 1853 wordt de firma overgenomen door zijn kinderen ( twee dochters en schoonzonen) en gaat hij zich vooral bezighouden met het kruisen van Primula’s (‚Auricules Liègeoise‘) en Anjers (Dianthus)
Hij sterft op 83 jarige leeftijd aan een beroerte.
In Luik is een straat naar hem genoemd.
Naar ons weten ontwikkelde de firma drie aardbeirassen die weinig succes zouden kennen :
‚Enfant prodigue‘, een geelvruchtige vier jaargetijden aardbei (semperflorens) (1855)
‚Sir Harry Orange‘ (1865)
‚Baron De man de Linnik‘ (1866)
Jacob-Makoy stond in voor de verspreiding van de talrijke aardbeirassen van zijn stadsgenoot JL.Lorio (1793-1869) : ‘Reine des Belges’ ‘Saint-lambert’ ‘Triomphe de Liège’…
Hij introduceerde ook andere aardbeien zoals ‘Délices d’Automne’, bekomen door de schoonzoon van J.L.Lorio, een zekere Hubert Lejeune. Hij gaf ook de naam aan dit ras .Een zeer omstreden aardbei (zie verder).
Aardbei N° 1 op de chromolithografie is : "Délices d'Automne" werd in 1855 aangekondigd als een doordager met grote rode vruchten van ‘vier op drie centimeter, met vruchten tot in de late herfst.’
Er staat een volledige beschrijving met litho’s in de tijdschriften van ‘Belgique Horticole’ (1855) en ‘Illustration Horticole’ (1855)
„Pendant l’automne de cette année (1854) 15 octobre, cette fraise était criblée de fleurs et de fruits chez le producteur, Hubert Lejeune, gendre de JL.Lorio, Hocheporte, Liège“
Ontwikkeld ( of toevallig gevonden in zijn tuin) door Hubert Lejaune. De naam werd bedacht door Jacob-Mackoy.
In 1856 en later, komen de eerste klachten binnen uit zowel binnen- als buitenland… al spoedig bleek dat de ‚remonterende‘ eigenschap nog niet volledig was gefixeerd, want de jaren die volgden werden alleen in het voorjaar vruchten geoogst in plaats van doorlopend van voor- tot najaar.
„Een goede aardbei,een beetle lijkend op ‚Eliza‘ maar geen herfstoogst zoals aangemeld“
Gardener’s Chronicle-Londen-(1859)
„Ene fopperij : welke is de uitkomst geweest van de nieuwe, door de buitenlanders met zoveel ophef aangekondigde ‚Nieuwe Herfstaardbezie, genaamd ‚Délices d’Automne‘ ? Ik kan hierop volmondig antwoorden : zeer slecht…Krelage & zoon, bloemisten te Haarlem, bevolen dezelfde in hun catalogus voor 1855 zeer aan. Ik twijfel niet,of zij zullen mij toestemmen, dat een eenvoudige hovenier uit Luik ons, en groter mannen dan wij zijn, netjes gefopt heeft en ons ene zeer middelmatige aardbezie zeer duur heeft laten betalen‘
Bloemist R.C.Affourtit in „Flora en Pomona“ Utrecht (1856)
Aardbei N° 2 op de chromolithografie is ‚Enfant Prodigue‘ (1855)
Betekent ‘Wonderkind’.
Een geelvruchtige vier-jaargetijden aardbei (Fragaria semperflorens) uit 1855.
Er bestaat ook een ‘Enfant Prodigue’ van J.L.Lorio uit 1860, een roodvruchtige aardbeiras.
(zie bij JL.Lorio)
'Sir Harry Orange' uit 1863.
„Grote oranjekleurige hanekamvormige aardbei, zeer zoet en sappig, heerlijk geparfumeerd. Een zaaling uit ‚Sir Harry‘ (…)“
Catalogus Krelage & zoon-Haarlem-Nl-1868-
Weinig aangeboden, ook vermeld in de catalogus van "Godfroid-Lebeuf" uit 1870.
Een derde obtentie is ‘Baron De Man de Lennick’ (1866)
Genoemd naar de Graaf van Bierbais (Waals-Brabant)-Bierbeek-
“Zeer grote langwerpige vruchten met een blinkende lichtrode kleur. Het vruchtvlees is roos, zoet, sappig, uitmuntend”
Catalogus Krelage & zoon-Haarlem-Nl-1868-
Ook nog aangeboden in een Italiaanse prijscourant Angelo Longone uit Milaan-anno-1883-85
Referenties :
* Pomologues et amateurs de fruits au pays de Liége par Joseph BEAUJEAN
* Meerdere jaargangen uit ‘La Belgique Horticole’-Brussel-
* „Journal d’Horticulture Pratique de la Belgique“ (1858)
* “Belgische aardbeien” door Lieven Decrick en Guy Dirix (onuitgegeven brochure)
*”Les fraises Belges” door Philippe Delwiche-
Catalogus uit 1854, prijs-courant van talrijke planten te bekomen bij Lambert Jacob-Makoy & cie, tuinbouwers te Luik, dichtbij het treinstation van Guillemins.
Een blik in de catalogus van 1854 toont ons een enorme variatie aan planten : Orchideën, palmen, orangerieplanten, Pelargoniums, fruitrassen ,ook 253 rassen van Kruisbessen, 80 Phloxen, 150 Camellia’s, …
.Jacob-Makoy introduceerde veel Luikse fruitrassen, zo bv in 1854 een Perzik die in de regio Luik veel aangeplant was : Pêche ‚Belle Mousse‘, zo genoemd om het aparte sterk donzige uiterlijk van de vruchten : de perzikken leken met hun lange donshaartjes net of ze bedekt waren met een laagje mos.
De firma ontwikkelde in 1869 ook een hazelnoot ‘Louis Berger’ uit ‘Les meilleurs fruits au début du XX ° siècle” -1907-, na 130 jaar is dit ras nog altijd verkrijgbaar. We konden nog niet achterhalen wie ‘Louis Berger’ was.